1)    Tip III hipersensitivite reaksiyonu hangisi ile ilgilidir?(1998 NİSAN)
a)    T-sitotoksik hücreler
b)    Mast hücreleri
c)    İmmun kompleks
d)    Ig E
e)    Bazofiller

Tip III hipersensitivite reaksiyonu immün kompleks oluşumu ile ilişkilidir. Sistemik formu serum hastalığı, lokalize formu Arthus reaksiyonu olarak adlandırılır.
Cevap – C

2)    Amiloidozda en sık ölüm sebebi hangi organın tutulumuna bağlıdır?          (1998 NİSAN)
a)    Karaciğer
b)    Akciğer
c)    Kalp
d)    Dalak
e)    Böbrek
Amiloidozda en önemli prognoz faktörü ve en sık ölüm sebebi böbrek tutulumudur. Amiloid birikimi böbrekte glomerül mezenjiumundan başlar; zamanla damar duvarlarına yerleşir. Başlaaangıçta böbrek boyutları büyürken, zamanla dolaşımın bozulması ile küçülür. Reaktif  sistemik amiloidozda böbrek tutulumu daha sıktır.
Cevap – E


3)    Hangisinin seyrinde immuno histo kimyasal olarak AA tipinde amiloid vardır? (1998 EYLÜL)
a)    FMF                                         
b)    MultipIe  myelom                     
c)    Orak hücreli anemi
d)    Porfiria
e)    Amebiasis

Uzun süreli ve hücre yıkımı ile karakterli hastalıklarda oluşan sistemik amiloidozda biriken amiloidin kimyasal yapısı AA proteinidir. Sistemik rekatif amiloidoz denir. Herediter amiloidoz olgularından FMF’de de AA yapısında birikim vardır. Multiple myelom olgularında ise biriken amiloid AL yapısında olup primer amiloidozdur.
Cevap – A

4)    Hangisinde primer SSS lenfoma insidansı yüksektir? (1998 EYLÜL)
a.    Kronik glomerulonefrit
b.    Mycosis fungoides
c.    AİDS
d.    İnfeksiyöz mononükleoz
e.    Reaktif sistemik amiloidoz

İmmun sistemi sağlıklı olan kişilerde primer SSS lenfoması nadirdir. AİDS’li hastalarda ise risk yaklaşık 1000 kat artmıştır. AİDS’de SSS lenfomasına yol açan EBV’dür. Daha çok B lenfositi kökenli agresif lenfomalar (diffüz, büyük hücreli) görülür.
Cevap – C

5)    Akkiz immün yetmezlik sendromunda (AIDS) pnomoniye ençok neden olan fırsatçı patojen aşağıdakilerden hangisidir? (1999 NİSAN)
a)    Atipik mikobakteri
b)    Herpes virüsleri
c)    Candida albicans 
d)    Citomegalovirüs
e)    Pnomosistis carini

P. carinii AIDS hastalarında en sık parazitik enfeksiyon etkeni ve en sık pnömoni oluşturan fırsatçı patojendir. Olguların çoğunda ilk bulgu P. carinii pnömonisidir. Geçirilmiş latent enfeksiyonun reaktivasyonu sonucunda gelişir.
Cevap – E


6)    Kronik böbrek yetmezliği olan ve 5 yıldan beri hemodiyaliz tedavisi gören bir hastanın , sağ dirseğinde amiloid fibril protein birikimi saptanmıştır, Bu proteinin tipi aşağıdakilerden hangisi olabilir? (1999 NİSAN)
a)    Amiloid-A protein
b)    Beta-2 mikroglobulin
c)    Transtiretin
d)    Beta-2 proteini
e)    Lambda hafif zincir

Beta-2 mikroglobulin normal bir serum proteini olup Klas I MHC  moleküllerinin bir komponentidir. Uzun süreli hemodializ hastalarında oluşan amiloidozda amiloid fibril subuniti olarak belirlenmiştir.Diz, dirsek, el bileği gibi tendon bölgelerinde yerleşen nodüler kitleler yapar. El bileğinde karpal tünel sendromuna yol açabilir.
Cevap – B

7)    Libman Sacs endokarditi aşağıdaki hastalıklardan hangisinde görülür? (1999 NİSAN)
a)    Malign hipertansiyon
b)    SLE
c)    Akut eklem romatizması
d)    RA
e)    Septisemi

Sistemik lupus eritematozu olgularında kalp kapakcıklarında, kapakların her iki yüzünde birden yerleşen 1-3 mm boyutlarında vejetasyonlarla karakterli non-bakteriel verrüköz endokardit Libman – Sacks endokarditi olarak isimlerndirilir.
Cevap – B

8)    Graf versus host  reaksiyonu aşağıdakilerden hangisinde en şiddetlidir? (2000 NİSAN)
a)    Otolog kemik iliği
b)    Otolog stem cell
c)    Allojenik karaciğer
d)    Allojenik böbrek
e)    Allojenik kemik iliği

Otolog doku nakli kişinin kendi dokusunun kullanılmasıdır. İmmün yanıt oluşturmaz. Aynı cins (insandan insana) doku nakli yapıldığında GVH reaksiyonu en şiddetli olarak kemik iliği naklinde oluşur.Çünkü immünolojik olarak güçlü hücreler kemik iliğinde yoğundur.
Cevap – E

9)    Ig üreten ve yüzeyinde taşıyan hücre aşağıdakilerden hangisidir? (2000 NİSAN)
a)    B Lenfosit
b)    Plazma hücresi
c)    NK hücresi
d)    Eozinofil
e)    Mast hücresi

B lenfositlerinden köken alan plazma hücreleri immünglobulin üretebilen tek hücredir.
Cevap – B

10)    Aşağıdakilerden hangisinde, primer olarak hücresel immünite rol oynar?
(2000 EYLÜL)
a.    Gecikmiş tipte hipersensitivite reaksiyonu
b.    Antikora bağımlı hücresel reaksiyon
c.    Komplemana bağımlı hücresel reaksiyon
d.    Lokal immün kompleks hastalığı
e.    Sistemik anaflaksi

Hücresel immünite yalnızca tip IV aşırı duyarlılık reaksiyonunda ön planda rol oynar. Bu da iki alt gruba ayrılır:
-    Yardımcı T lenfositlerinin ön planda olduğu gecikmiş tipte aşırı duyarlılık reaksiyonu immün granülomları oluşturur.
-    Sitotoksik T lenfositlerinin ön planda olduğu sitotoksik reaksiyon viral enfeksiyonlar, maliğn tümörler, transplantasyon gibi durumlarda etkilidir.
Cevap – A

11)    Akkiz immün yetmezlik sendromunda (AİDS) en sık görülen malign hastalık aşağıdakilerden hangisidir? (2001 NİSAN)
a-    Akut lenfositik lösemi
b-    Santral sinir sisteminin primer lenfoması
c-    Epidermoid karsinom
d-    Liposarkom
e-    Kaposi sarkomu

AİDS’li hastalarda en sık görülen maliğn tümör Kaposi sarkomudur. Etkeni HHV tip 8 (KSHV). Ayrıca ekstranodal lenfomalar sık olup en sık SSS’e yerleşir. Etken EBV. Bunun dışında HPV etkisi ile serviks karsinomu, EBV etkisi ile leiomyosarkom, HHV tip 8 ile nadir görülen efüzyon lenfomaları vardır. AİDS’li çocuklarda sık görülen bir tümör ise Burkitt lenfomadır.
Cevap – E

12)    Uzun süreli dialize giren hastalarda gözlenen amiloidin öncü proteini aşağıdakilerden hangisidir? (2001 NİSAN)
a-    Transtretin
b-    Beta 2 mikroglobulin
c-    Apo-SAA
d-    Gelsolin
e-    Atrial natriüretik faktör

Uzun süre dilaiz gören böbrek yetmezliği hastalarında sistemik amiloidoz gelişebilir. Birikimler Beta 2 mikroglobulin yapısındadır.
Cevap – B

13)    AIDS’in gelişmesinde HIV virüsü reseptörü olarak işlev gören molekül aşağıdakilerden hangisidir ? (2001 EYLÜL)
a)    CD3 
b)    CD8
c)    CD20
d)    T Hücre reseptörü
e)    CD4

HIV virüsü hücre yüzeyinde bulunan CD4 molekülünü reseptör olarak kullanarak hücreleri enfekte edebilir. İmmün sistemde yüzeyinde CD4 molekülü bulunan yardımcı T lenfositleri ve makrofajları enfekte eder. 
Cevap – E

14)    Aşağıdaki hastalıklardan hangisinde, dokularda “AL” tipi protein birikimi görülür ? (2001 EYLÜL)
a)    Multiple myelom
b)    Tüberküloz
c)    Kronik böbrek yetmezliği
d)    Alzheimer hastalığı
e)    Tiroid medüller karsinomu

AL tipi amiloid birikimi hafif zincir yapısında immunglobulinden oluşur ve plazma hücreleri tarafından üretilir. Primer amiloidoz olarak isimlendirilir ve plazma hücre diskrazilerinde görülür. Multiple myelom en sık görülen maliğn plazma hücre diskrazisi olup %6-15 olguda primer amiloidozla birliktedir.
Cevap – A

15)    Yüzeyinde immünglobülin genleri içeren ve immünglobülin üreten hücre aşağıdakilerden hangisidir? (2002-EYLÜL)
a)    CD4+ T lenfositi
b)    Plazma hücresi
c)    CD8+ T lenfositi
d)    Makrofaj 
e)    NK hücresi

Yanıt: B
B lenfositinden köken alan plazma hücrelerinin görevi antikor üretimidir. B lenfositlerinin yüzeyinde immünglobülin gen ürünleri bulunur ve bunların belirlenmesi hücre tipinin tayininde kullanılır.

16)    Bir antijene daha önce maruz kalan kişinin, aynı antijenle tekrar karşılaşması durumunda, mast hücresi üzerinde ag-ab etkileşimi ile çok kısa sürede galişen hipersensitivite reaksiyonu aşağıdakilerden hangisidir? (2002-NİSAN)
a)    Tip I hipersensitivite
b)    Komplemana bağımlı tip II hipersensitivite
c)    Antikora bağımlı tip II hipersensitivite
d)    Tip III hipersensitivite
e)    Tip IV hipersensitivite

Yanıt: A
Tip I hipersensitivite reaksiyonu dolaşımda IgE düzeyleri yüksek olan atopik kişilerde gelişir. Antijen vücuda ilk kez alındığında CD4+T hücrelerini uyarır ve sitokin (IL-4,IL-5) salınarak B hücrelerini uyarır. Plazma hücreleri oluşarak  Ig E üretilir. Bu antikor mast hücresi ve bazofil yüzeyinde Fc reseptörüne tutunur. Aynı antijen ikinci kez alındığında bu hücrelerin yüzeyindeki önceden hazır olan ab ile birleşip degranulasyona yol açar. Bu nedenle reaksiyon hızlı gelişir. Bazofillerde bu bölgeye göç eder. Erken dönemde önceden oluşmuş primer mediatörler; geç dönemde ise yeni sentezlenen sekonder mediatörler salgılanır.

17)    Aşağıdakilerden hangisi AL tipi amiloidoza neden olur? (2003-NİSAN)
a)    Tüberküloz
b)    Osteomyelit
c)    B hücre proliferasyonu
d)    Romatoid artrit
e)    Ailevi Akdeniz ateşi

Yanıt: C
Amiloid organ ve dokularda hücreler arasında birikim gösteren anormal proteinöz bir maddedir. Rutin boyalarla amorf, eozinofilik, hyalen ekstraselüler madde olarak görülür. Biriktikçe çevre doku ve hücreleri sıkıştırır. Kongo red boyası ile ışık mikroskobunda kırmızı renkte görülür. Polarize ışık mikroskobunda ise yeşil refle (birefrijans) verir. Fiziksel olarak dallanmayan, 7.5-10 nm kalınlığında fibrillerden oluşur. 

Üç major kimyasal formu vardır. 
•    AL : Plazma hücrelerinden köken alır, Ig hafif zincirinden oluşur .
•    AA : karaciğerde üretilen nonimmunglobulin proteindir. 
•    A: Alzheimer hastalığının serebral lezyonlarında görülür.

Plazma hücreleri B lenfositinden köken aldığı için, tümörleri B hücreli tümörler grubunda yer alır. Multiple myelom gibi periferik B hücre tümörlerinde AL yapısında amiloid bikrimi görülebilir. Diğer şıklarda yer alan uzun süreli inflamatuar reaksiyonlarda ise AA yapısında birikimler ile reaktif sistemik amiloidoz gelişir.

18) Aşağıdaki immün sistem fonksiyonlarından hangisi AIDS’de beklenen bir bozukluk değildir? (2005-EYLÜL)
a)    Hipogamaglobülinemi
b)    IL-2 üretiminde azalma
c)    Hafıza T hücrelerinde azalma
d)    Mitojenlere karşı proliferatif aktivitede azalma
e)    Gecikmiş tip hipersensitivitede azalma
Yanıt: A
Tipik bir tablo sorusu! AIDS’li hastada erken dönemde hipergamaglobülinemi olurken, tersine çevrilip olumsuz soru yanıtı olarak kullanılmış.

AIDS’ de İmmün Fonksiyonda Majör Anomaliler

19) Aşağıdaki hastalıklardan hangisinin patogenezinde dokuda immün komplekslerin birikimi rol oynar? (2006-NİSAN)
A) Goodpasture sendromu
B) Poststreptokoksik glomerülonefrit
C) İmmün trombositopenik purpura
D) Myasthenia gravis
E) Graves hastalığı

Yanıt: B
İmmünkomplekslerin dokuda birikmesi tip III aşırı duyarlılık reaksiyonuna yol açar. Burada diğer şıklar tip II aşırı duyarlılık reaksiyonudur.

Tip II hipersensitivite örnekleri

Tip III hipersensitivite örnekleri

20) Ailesel Akdeniz ateşinde dokularda aşağıdaki proteinlerden hangisi birikir? (2006-NİSAN)
A) İmmünoglobulin hafif zincirleri
B) Atrial natriüretik faktör
C) Kalsitonin
D) β2 -mikroglobulin
E) Serum amiloid-assosiye protein

Yanıt: E

21) İlerleyici renal yetmezlik ile başvuran 60 yaşındaki bir hastanın yapılan böbrek biyopsisinde glomerüllerde HE ile pembe renkli amorf madde birikimi saptanıyor. İmmünohistokimyasal olarak biriken maddenin lambda hafif zincir pozitif olduğu belirleniyor. Bu hastada aşağıdakilerden hangisi düşünülmelidir? (2006-NİSAN)
A) Romatoid artrit
B) Tüberküloz
C) Diabetes mellitus
D) Multipl miyelom
E) Sistemik lupus eritematozus

Yanıt: D

Soru 20-21: 

•    Hafif zincir yapısında amiloid birikimi multiple myelom ve diğer B hücre diskrazileri ile ilişkili olup immunglobulin salgılayan hücrelerce (plazma hücreleri) üretilir. 

•    AA fibrilleri ise serum amiloid ile ilişkili proteininden (SAA) gelişir. SAA akut faz reaktanı olup inflamasyonun ilk 24 saatinde serumda 1000 katına dek çoğalabilir. Karaciğerde IL-6 ve IL-1 etkisi ile sentezlenir. Kronik inflamasyonlarda sekonder olarak biriken major komponentidir. Ailesel Akdeniz ateşinde (FMF) de biriken amiloid aynı yapıdadır. 

AMİLOİDOZ TİPLERİ

22) Aşağıdakilerden hangisi tip II aşırı duyarlılık hastalıklarından biridir? (2007-NİSAN)
a) Kontakt dermatit
b) Alerjik rinit
c) Sistemik lupus eritematozus
d) Good-pasture sendromu
e) Serum hastalığı

Yanıt: D
Tip II aşırı duyarlılık reaksiyonu olarak en sık Goodpasture sendromu soruluyor. Tip III aşırı duyarlılık reaksiyonu olarak da en sık poststreptokoksik glomerülonefrit soruluyor. Böylece bir soruda hem immün sistem hemde böbrek hastalıkları sorulmuş oluyor (bir taş-iki kuş)

AŞIRI DUYARLILIK REAKSİYONLARI

23) Aşağıdakilerden hangisi amiloid fibril proteinlerinden biri değildir? (2007-NİSAN)
a) Transtiretin
b) Beta 2 mikroglobülin
c) Kalsitonin
d) Prealbümin
e) Transferrin

Yanıt: E
AMİLOİDOZ TİPLERİ
(Üstte Soru 21 cevap tablosu)

24) Aşağıdaki sistemik hastalıklardan hangisi ağız boşluğunda görülen viral ve fungal enfeksiyonlar, bazende Kaposi sarkomu ve saçlı (hairy) lökoplazi ile karakterlidir? (2007-NİSAN)
a) Enfeksiyoz mononükleoz
b) Rendu-Osler-Weber sendromu
c) Pemfigus
d) HIV enfeksiyonu
e) Dermatomyozit

Yanıt: D
AIDS’ li hastalarda oral mukozada herpesvirüs, kandida ve diğer mantarlar, bazen Kaposi sarkomu ve saçlı (hairy) lökoplaki görülebilir. Hairy (saçlı) lökoplaki %80 AIDS hastalığına has olup, EBV etkisi ile oluşan ve 2-3 yıl içinde AIDS bulgularının ortaya çıkacağını gösteren bir lezyondur.En sık dilin yan kenarında yerleşir. Mikroskobik incelemede hiperkeratoz, akantoz ve üst spinöz tabakada balon hücreler görülür. Premaliğn değildir.


25) AIDS’li bir hastada santral sinir sisteminde gelişebilen ventriküloensefalitin en olası etkeni aşağıdakilerden hangisidir? (2007-NİSAN)
a) Sitomegalovirüs
b) Arbovirüs
c) Herpes simpleks tip 2 virüs
d) Poliomyelit
e) Toksoplazma

Yanıt: A
AIDS’ li hastada ensefalitin en sık etkeni HIV virüsüdür. Mikroglia hücrelerini enfekte eder. En sık sekonder etken toksoplazma olup viral ensefalitlerden farklı olarak kitle benzeri odaklar oluşturur. HIV’ den sonra en sık viral ensefalit etkeni CMV dir ve  ependimal hücreleri enfekte eder. Ependimal hücreler ventrikülleri döşediği için ventriküloensefalit tablosu oluşur. 

26- Lupus nefritinde en sık görülen ve prognozu en kötü etkileyen histolojik tip aşağıdakilerden hangisidir? (2007-NİSAN)
a) Mezenjial proliferasyon
b) Diffüz proliferatif glomerülonefrit
c) Minimal değişiklik hastalığı
d) Membranöz glomerülonefrit
e) Fokal proliferatif glomerülonefrit

Yanıt: B
 SLE de böbrek tutulumu, en önemli bulguları ve ölüm sebebini oluşturur. DNA - antiDNA kompleksi glomerülde birikir. İnflamatuar yanıt ile endotel, mezenjial ve epitel hücrelerinde proliferasyon ve glomerül nekrozu gelişebilir.

    Morfolojik sınıflama (WHO)
1-Işık,elektron ve immünfloresan mikroskobu ile normal (Klas I ). Nadirdir (< %5)
2-Mezenjial lupus glomerulonefriti  (Klas II)%10-25
3-Fokal glomerulonefrit (Klas III )%20-35
4-Diffuz proliferatif glomerulonefrit (Klas IV) %35-60- en kötü prognoz
5-Membranöz glomerulonefrit (Klas V )%10-15

Glomerüler lezyonların çoğunda, granüler yapıda immünkompleks (DNA-anti DNA) ve kompleman birikimi vardır. Membranöz GN’ de subepitelial; fokal ve diffüz proliferatif GN’ de subendotelial yerleşir. Makrofaj ve prolifere hücreler Bowman kapsülünü doldurup yarımay GN oluşturabilir. Subendotelial immun kompleks birikimi fazla ise kapiller duvarlarda tel halka (wire loop) görüntüsü olur. Zamanla glomerüloskleroz gelişir. Tübülointersisyel bölgede de birikimler olabilir. Tübüler immün kompleks hastalığı denir.

27) Aşağıdaki belirti ve bulgulardan hangisi sistemik lupus eritematozus da en az görülür? (2008-EYLÜL)

a) Böbrek tutulumu
b) Deri tutulumu
c) Göz tutulumu
d) Santral sinir sistemi tutulumu
e) Hematolojik tutulum

Yanıt: C
SLE de en az tutulan bölgeler göz, karaciğer ve periferik sinirlerdir. Hematolojik tutulum olayı başlatır ve olguların tümünde mevcuttur (en sık). Böbrek tutulumu en önemli prognoz faktörü ve en sık ölüm nedenidir. Eklem tutulumu doktora en sık başvuru nedenidir. Romatoid artritte de doktora en sık başvuru nedeni eklem tutulumu olmakla birlikte; göz tutulumu SLE’ ye göre daha sıktır (üveit, keratokonjunktivit). Ayrıca romatoid artritte, amiloidoz yoksa, böbrek tutulumu görülmez. 

SLE’ de tutulan bölgeler, klinik bulgular ve sıklığı

28) Böbrek transplantasyonu yapılmış bir hastada, hem gri hem de beyaz cevherde multiple nodüller oluşturan ve damar çevresinde yoğunlaşan tümör, en büyük olasılıkla, aşağıdakilerden hangisidir? (2008-EYLÜL)

a) Medülloblastom
b) Ependimom
c) Oligodendrogliom
d) Maliğn lenfoma
e) Diffüz astrositom

Yanıt: D
Primer santral sinir sistemi lenfoması nadir görülmekle birlikte, immünsüprese hastalarda ( AIDS, transplantasyon sonrası) en sık görülen santral sinir sistemi tümörüdür. Çoğu B hücreli agresif lenfomalar olup EBV ile ilişkilidir. Lezyonlar genellikle multiple olup gri cevher, beyaz cevher ve korteksi tutabilir. Tümör hücreleri damar çevrelerinde birikim gösterebilir (anjioyosentrik birikim). Prognoz kötüdür.