1) Hangisi oluşturduğu histomorfolojik bulgular açısında diğerlerinden farklıdır? (1998 EYLÜL)
a) M.tuberculosis
b) M. Lepra
c) Histoplozma capsulatum
d) Pseudomonas auroginosa
e) Coccidioides immitis
Hücre içi üreyen bakteriler ve derin mantar enfeksiyonları gecikmiş tipte hipersensitivite reaksiyonu ile ilişkili granülomatöz hstalıklardır. Pseudomonas auroginoza ise süpüratif inflamasyon oluşturur.
Cevap – D
2) 30 yaşında erkek. Mukoza ve derideki yaygın maküler lezyonlardan yapılan biyopside obliteratif endarteritis ve plazma hücre infiltrasyonu mevcuttur. Etken hangisidir? (1998 EYLÜL)
a) Varicella zoster
b) Herpes simplex
c) Treponema pallidum
d) Ricketsia prowazeki
e) Staphilokok aureus
Mikroskobik incelemede yoğun plazma hücre infiltrasyonu ve damarlarda obliteratif endarterit ön planda sifilis lehine değerlendirilir. Üçüncü dönemde görülen gomlar ise garnülomatöz inflamasyondur.
Cevap – C
3) Aşağıdaki bulgulardan hangisi ikinci evre sifilis için karakteristiktir? (1999 NİSAN)
a) Sert şankr
b) Sifilitik gom
c) Mezaortit
d) Condyloma lata
e) Tabes dorsalis
Sifilis, Treponema pallidumun etken olduğu kronik venerial bir enfeksiyondur. Primer sifilis inokulasyon bölgesinde şankr oluşumu ve bölgesel lenf nodlarında ağrısız hafif büyüme ile karakterlidir. Sekonder sifilis jeneralize lenfadenopati ve mukokutanöz lezyonları içerir. Ciltte makulopapüler veya püstüler lezyonlar, nemli bölgelerde kondiloma lata oluşur. Daha nadiren hepatit, irit, böbrek ve gastrointestinal tutulum mevcuttur. Tersier sifilis ise kandiyovasküler sistem, santral sistemi lezyonları ve değişik bölgelerde gom oluşumu ile karakterli beniğn tersiyer sifilis şeklinde görülebilir. T. pallidum hamilelik sırasında plasentadan fetusa geçebilir ve konjenital sifilis oluşur.
Cevap – D
4) Mukoz membranların aşırı mukus salınımı ile birlikte seyreden , soğuk algınlığında hangi tip iltahap gözlenir? (1999 NİSAN)
a) Seröz
b) Kataral
c) Fibrinöz
d) Purülan
e) Serofibrinöz
Nazal mukozada seröz glandların yanısıra müköz glandlarda bulunur. Viral enfeksiyonlarda müköz gland salgısı belirginse kataral inflamasyon oluşur.
Cevap – B
5) Granülomları oluşturan temel hücre aşağıdakilerden hangisidir? (1999 EYLÜL)
a.Monosit
b.Lenfosit
c.Eozinofil
d.Epitelioid hücreler
e.Plazma hücreleri
Granülomatoz inflamasyon özel bir kronik inflamasyon şeklidir. Aktive olmuş makrofajların oluşturduğu epitelioid hücreler biraraya gelerek granülomları oluşturur. Ayrıca epitelioid hücrelerin birleşmesi ile oluşan multinükleer dev hücreler ve granülomların çevresinde seyrek lenfosit ve fibroblastlar izlenir.
Cevap – D
6) Kronik inflamasyonda fibrozis ve angiogenezde sorumlu hücre hangisidir? (2000 NİSAN)
a) Aktive makrofaj
b) Endotel hücre
c) Nötrofil
d) Eozinofil
e) Plazma hücresi
Kronik inflamasyonda en önemli rolü oynayan aktive makrofadır. Salgıladığı lizozomal enzim ve mediatörler ile bağ dokusunu parçalar. Fibroblastlara yönelik büyüme faktörleri ilede fibrozis ve anjiogeneze yol açar.
Cevap – A
7) Aşağıdakilerden hangisinin kendini yenileme yeteneği en düşüktür ? (2001 EYLÜL)
a) Hematopoetik hücreler
b) Barsak epitel hücreleri
c) Böbrek tübül epiteli
d) İskelet kası
e) Fibroblast
İskelet kası ve kalp kası hücreleri çizgili kas hücreleridir. Çizgili kas hücreleri ve nöronlar kalıcı hücrelerdir. Çoğalma yetenekleri yoktur. Hematopoetik hücreler ve barsak epitel hücreleri sürekli çoğalan labil hücreler; böbrek tübül epiteli ve fibroblastlar ise gerektiği zaman çoğalabilen stabil hücrelerdir.
Cevap – D
8) Granülomatöz iltihap tanısının kesinleşmesi için granülomun yapısında mutlaka bulunması gereken karakteristik hücre hangisidir? (2002-NİSAN)
A- Lenfosit
B- Langhans tipi dev hücre
C- Epiteloid hücre
D- Fibroplast
E- Plazma hücresi
Yanıt: C
Granülom epitelioid hücre topluluklarından oluşur. Bu hücreler interferon gamma aracılığı ile aktive olan histiositlerden köken alır. Daha geniş eozinofilik sitoplazmaları nedeni ile yassı epitel hücrelerine benzediğinden, epitelioid hücre denilmiştir. En az 20 tane epitelioid hücre bir araya gelerek Langhans tipi yada yabancı cisim tipi dev hücreleri oluşturur.
9) P-selektinlEr, aşağıdaki lökosit hareketlerinden hangisinde rol oynar? (2002-EYLÜL)
a) Marjinasyon
b) Adezyon
c) Yuvarlanma
d) Diapedez
e) Kemotaksis
Yanıt: C
Endotel ve lökosit adezyon molekül çiftleri :
Endotelial molekül |
Lökosit molekülü |
Major görevi |
P-Selektin |
Sialil-Lewis X- modifiye proteinleri |
Yuvarlanma (nötrofil, monosit, lenfosit) |
GlyCam-1, CD34 |
L-selektin |
Lökositlerin venül endoteline tutunarak lenf noduna girmesi, yuvarlanma |
E-selektin |
Sialil-Lewis X- modifiye proteinleri |
Yuvarlanma ve adezyon (nötrofil, monosit, T lenfositi) |
VCAM-1 (Ig ailesi) |
VLA-4 integrin |
Adezyon (eozinofil, monosit, lenfosit) |
ICAM-1(Ig ailesi) |
CD11/CD18 integrinler (LFA-1, Mac-1) |
Adezyon, arrest, transmigrasyon (bütün lökositler) |
CD31 (PECAM-1) Ig |
CD31 |
Lökositlerin endotelden geçişi |
ICAM-1, interselüler, adezyon molekülü 1; PECAM-1, platelet endotelial hücre adezyon molekülü 1; VCAM-1, vasküler hücre adezyon molekülü1
10) Aşağıdaki hastalıklardan hangisi histopatolojik olarak diğerlerinden farklıdır? (2003-NİSAN)
a) Tüberküloz
b) Lepra
c) Sifiliz
d) Sarkoidoz
e) Tifo
Yanıt: E
Granülomatöz İnflamasyon, aktive olmuş makrofajların oluşturduğu epitelioid hücre toplulukları ile karakterli özel bir kronik inflamasyon biçimidir. En az 20 epitelioid hücre biraraya gelerek multinükleer dev hücreleri oluştururlar. Epitelioid makrofajlar, dev hücreler ve çevrede lenfositler ile çevrili nodüllere granülom denir. Bazı etkenler kronik granülomatöz inflamasyona yol açar.Tifo bu hastalıklar arasında yer almaz.
Granülomatöz hastalıklar
Bakteriel |
Tbc, Lepra, Sifilis, Brusella; Kedi tırmığı hastalığı, lenfogranüloma venerum |
Parazitik |
Şistozomiazis, Filariazis, Trişinozis |
Mantar enfeksiyonu |
Kriptokokkozis, Histoplazmozis, Blastomikoz, Koksidioides immitis |
Yabancı cisim |
Talk, sütür, protezler, damar greftleri |
İnorganik metal ve tozlar |
Silikozis, Berilyozis |
Bilinmeyen |
Sarkoidoz, Crohn hastalığı, Granülomatöz vaskülitler, Primer bilier siroz |
11) Aşağıdakilerden hangisi mononükleer fagositik sistem elemanı değildir? (2004-NİSAN)
a) Kupffer hücresi
b) Plazma hücresi
c) Alveoler makrofaj
d) Histiosit
e) Osteoklast
Yanıt: B
Bağ dokusu ve bazı organlarda makrofaj (histiosit)kökenli olarak kabul edilen özelleşmiş hücreler bulunur. Karaciğerde Kupffer hücreleri, akciğerde alveoler makrofajlar, santral sinir sisteminde mikroglia hücreleri, epidermiste Langerhans hücreleri, kemik yıkımı yapan osteoklastlar ve lenfoid dokularda sinüs histiositleri gibi...Plazma hücresi ise lenfoid sistem elemanı olup B lenfositinden köken alır.
12) Aşağıdaki hücrelerden hangisi lenfokinlerin asıl kaynağıdır? (2004-NİSAN)
a) B lenfositi
b) Plazma hücresi
c) T lenfositi
d) Folikül merkez hücresi
e) Eozinofil lökosit
Yanıt. C
B lenfositi ve ondan gelişen plazma hücreleri hümöral immünite ile ilişkili olup antikor üretiminden sorumludurlar. Folikül merkez hücreside plazma hücresi ve bellek B lenfositine dönüşebilen B hücreleridir. Eozinofiller ürettikleri major basic protein ve eozinofilik katyonik protein aracılığı ile parazit ve epitel hücrelerini zedelerler. Yardımcı T lenfositleri ise salgıladıkları IL-2, IL-4, IL-5 ve IFN-gama gibi sitokinler ile immün sistemin organizasyonunu düzenlerler.
13) Akut inflamasyonda polimorf nüveli lökositlerin zedelenme alanına yönlenmesi ne şekilde isimlendirilir? (2004-EYLÜL)
a) Aktif hiperemi
b) Karyoreksis
c) Pasif hiperemi
d) Kemotaksis
e) Kromatolizis
Yanıt: D
• Kemotaksis : Akut inflamsyonda lökositlerin kimyasal etkili bir çekiciye doğru hareket ederek zedelenme alanına yönlenmesidir.
Kemotaksise granülositler (nötrofil, eozinofil,bazofil), monositler ve daha az olarak lenfositler katılır.
Kemotaktik etkili mediatörler (lökosit aktivatörleri):
- C5a , LTB4, IL-8
- Peptid ve lipid yapıda bakteri ürünleri (Ekzojen)
- Toksik oksijen metabolitleri, katyonik proteinler
- IL-1, TNF, PAF
Kemotaktik etkenler hücre yüzeyindeki reseptörlerine bağlandığında lökositlerde kalsiyum artar, aktin ve myozin aktive olur ve hücre pseudopod hareketleri ile inflamasyon odağına ulaşır.
14) Aşağıdaki araşidonik asit metabolitlerinden hangisi trombosit agregasyonuna yol açar? (2005-NİSAN)
a) LTB4
b) PGI2
c) PGG2
d) LTE4
e) TxA2
Yanıt: E
Araşidonik asit metabolitleri
Açığa çıktıkları bölgede lokal olarak ve kısa süreli etki yapan ürünlerdir. Araşidonik asit fosfolipazların etkisi ile (öz. fosfolipaz A2) hücre membran fosfolipidlerinden oluşur.
• Siklooksigenaz yolunda COX-1 ve COX2 enzimleri ile prostoglandinler oluşur. Trombositlerde bulunan tromboksan sentetaz enzimi ile tromboksanlar oluşur. TxA2 trombosit agregasyonu ve vazokonstriktör, PGI2 trombosit agregasyonunu inhibe edici ve vazodilatatör etkiye sahiptir. PGD2, PGE2, PGF2 vazodilatatör etki ile ödemi arttırırlar. Prostoglandinler ayrıca ağrı ve ateş oluşumunda da etkilidir. PGE2 hiperaljezik olup cildin ağrılı uyaranlara duyarlılığını arttırır.
• Lipooksigenaz yolu ile lökotrien ve lipoksinler oluşur. LTB4 kemotaktik etkilidir. LTC4, LTD4, LTE4 ise vazokostriksiyon, bronkospazm ve permeabiliteyi arttırıcı etki yaparlar. Lipoksinler, LXA4 ve LPX B4, lökosit ve trombositlerin interaktif fonksiyonu ile üretilirler. Lökosit birikimini ve inflamasyonun selüler komponentlerini inhibe ederler. Kemotaksis ve adezyonu inhibe ederler. Lipoksin ve lökotrienlerin miktarının ters orantılı olması antagonist etkiyi ve lipoksinlerin inflamasyonun çözülmesinde görevli olduğunu düşündürmektedir.
• Aspirinle tedavi edilen deney hayvanlarında, rezolvin denilen, yeni bir AA metaboliti belirlenmiş. Rezolvin, kemotaksis, aktivasyon ve sitokin üretimini inhibe eder.
15) Aşağıdaki inflamatuar mediatörlerden hangisi karşısında verilen etkiyi gerçekleştirmez? (2005-NİSAN)
Mediatör Etki
a) Bradikinin Ağrı
b) Prostoglandinler Vazodilatasyon
c) Oksijen metabolitleri Vazokonstrüksiyon
d) Kemokinler Lökosit aktivasyonu
e) IL-1 Endotel aktivasyonu
Yanıt: C
Akut İnflamasyonda Mediatörler (Özet)
Mediatör |
Kaynak |
Vasküler sızma |
Kemotaksis |
Diğer |
Histamin ve serotonin |
Mast hücresi, trombosit |
+ |
_ |
|
Bradikinin |
Plazma |
+ |
_ |
Ağrı |
C3a |
Plazma |
+ |
_ |
Opsonik fragman (C3b) |
C5a |
Makrofajlar |
+ |
+ |
Lökosit adezyonu, aktivasyonu |
Prostoglandinler |
Mast hücreleri, membran fosfolipidleri |
Diğerlerini güçlendirir |
_ |
Vazodilatasyon, ağrı, ateş |
LTB4 |
Lökositler |
_ |
+ |
Lökosit adezyon ve aktivasyonu |
LTC4, D4, E4 |
Lökosit ve mast hücreleri |
+ |
_ |
Bronkokonstrüksiyon, vazokonstrüksiyon |
Oksijen metabolitleri |
Lökositler |
+ |
_ |
Endotel hasarı, doku hasarı |
PAF |
Lökosit ve mast hücreleri |
+ |
+ |
Bronkokonstrüksiyon, lökosit başlatıcısı |
IL-1, TNF |
Makrofaj ve diğerleri |
_ |
+ |
Akut faz reaksiyonları, endotel aktivasyonu |
Kemokinler |
Lökosit ve diğerleri |
_ |
+ |
Lökosit aktivasyonu |
Nitrik oksid |
Makrofaj, endotel |
+ |
+ |
Vazodilatasyon, sitotoksisite |
16) Aşağıdakilerden hangisinde granülomatöz inflamasyon görülmez? (2005-NİSAN)
a) Bruselloz
b) Lepra
c) Kedi tırmığı hastalığı
d) Sarkoidoz
e) Difteri
Yanıt: E
Difteri psödomembranöz inflamasyon oluşturur.
Granülomatöz Hastalıklar
Bakteriel |
Tbc, Lepra, Sifilis, Brusella; Kedi tırmığı hastalığı, lenfogranüloma venerum |
Parazitik |
Şistozomiazis, Filariazis, Trişinozis |
Mantar enfeksiyonu |
Kriptokokkozis, Histoplazmozis, Blastomikoz, Koksidioides immitis |
Yabancı cisim |
Talk, sütür, protezler, damar greftleri |
İnorganik metal ve tozlar |
Silikozis, Berilyozis |
Bilinmeyen |
Sarkoidoz, Crohn hastalığı, Granülomatöz vaskülitler, Primer bilier siroz |
17) Aşağıdakilerden hangisi sürekli bölünen (labil) hücre grubunda yer almaz? (2008-NİSAN)
a) Ağız mukoza epiteli
b) İnce barsak mukoza epiteli
c) Karaciğer parankim hücreleri
d) Safra kanalları epiteli
e) Kemik iliği hücreleri
Yanıt: C
Sürekli çoğalan (labil) hücreler: Cilt, oral kavite, vajen, serviks gibi skuamöz epitelle döşeli bölgeler; tükrük bezi, pankreas gibi glandüler organların salgı duktus epiteli, gastrointestinal sistem ve uetrusun kolumnar epiteli, üriner tarktüsün transisyonel epiteli, kemik iliği ve diğer hematopoetik doku hücreleri…. Sınırsız çoğalma yeteneği olan kök hücreler olgun hücreleri oluşturur.
Sessiz (stabil) hücreler: Karaciğer, böbrek, pankreas gibi tüm glandüler epitel hücreleri, fibroblast, düz kas ve endotel hücresi gibi mezenşimal hücreler, istirahat halindeki lenfosit ve diğer lökositler... Bu hücreler G0 fazında iken, uyarı ile G1’e geçerler ve gerektiği zaman çoğalabilirler.
Bölünmeyen (kalıcı) hücreler: Nöronlar, kalp kası ve iskelet kası hücreleri... Çoğalma yetenekleri yoktur.